"Cadets, you have to be here again sharp at 1330 hrs for next lesson. You; class leader take charge the division, double up to the gun room, have your dinner and back in time. no hanky panky, OK?"
"OK sir!"
"What is fucking ok? remember, no bloody ok in the Navy. Say 'Aye Aye sir!'.."
"Aye aye sir!"
ඊයේ හිතවත්ම හිටපු නාවික නිලධාරියෙකුගේ මවගේ අවමගුලකට සහබාගි වෙන්න උස්වැටකෙයියාවට ගිය වෙලේ විශේෂ පුද්ගලයෙක් හම්බ උනා.. මගේ නාවික ජිවිතයේ පලවෙනි අංශ භාර නිලධාරියා.. (මළ ගෙදර කියුවට ඉතින් මුලින්ම ගියේ ක්ලබ් හවුස් එකට.. ලස්සන තැන.. පුළුවන් වෙලාවක ගිහින් එන්න.. -ඇඩ් එකක් නෙවෙයි)
ඔය උඩින් ලියුවේ මට මතක විදියට මං ඒ ජේෂ්ට උත්තමයත් එක්ක කතා කරපු පලවෙනි දෙබස ද කොහෙද. ඊයේ නෙවෙයි ඒ මීට අවුරුදු බර ගානකට කලින් දවසක.. ඒ මතකයත් එක්ක හිතුන පොඩ්ඩක් නාවික හමුදාවේදී භාවිතා වෙන වචන හා විශේෂ යෙදුම් ගැන මොනවා හරි ලියන්න.. අධික වැඩ තියෙන මහත්වරුන් කියවල කලේ නාස්ති කර ගත්තේ නැතත් කමක් නෑ මොකද ඒ හැටි ගත යුත්තක් නම් නෑ. සමහරු මේ විස්තර කියවන්න ආසා නිසයි ලියන්නේ. තරහා අවසර.
හමුදාව ගැන ලියනකොට ඊටම අවේනික වූ භාෂාවන් වලින් ලියනෙක වැදගත්.. මොකද ඒ වචන නැතුව අපි බලාපොරොත්තුවෙන අදහස ප්‍රකාශ කිරීම සමහරවිට ගොඩක් අමාරුයි. ඉස්සරහට හමුදා කතා ටිකක් ලියන්න ඕනි කියල හිතන් ඉන්න නිසා කියවන අයටත් ඒ වචන දැනගෙන ඉන්න එක හොඳයිනේ. අනික, නාවික හමුදාව කියන්නේ සිරිත් විරිත් හා සම්ප්‍රධායන් (customs & etiquette) ගොඩක් එකතුවුණු තැනක්.. එක නිසාම ඒ හා බැඳුනු අතීත කතාවක් හා වචන මාලාවක් තියෙනවා. ඔන්න බලන්නකෝ ඉතින් ඔය උඩ වාක්‍ය දෙක තුනෙත් මං තද රතු අකුරින් ලියල තියෙන වචන සාමාන්‍ය ව්‍යවහාරයේදී භාවිත වෙන්නේ නෑ.. නැත්නම් වෙනස් අර්ථයක් ගේන්නේ.. මුලින් ඒ ටික බලමු.
නාවික හමුදාවේදී වෙලාව සටහන් කරන්නේ ඉලක්කම් හතරකින් පැය 24 ක්‍රමයට. කොහේදී ලියුවත් එක එහෙමම විය යුතුයි. මැදට තිත් මොකුත් නෑ එකදිගට ලියනවා. ඔය 1330 hrs කියනෙක වෙනත් තැන්වලදී 13.30/ 13:30 විදියට හෝ 1.30 pm/ 1:30 pm විදියට ලියනවා දැකල ඇති. නාවික හමුදාවේදී am/ pm භාවිතයක් වත් තිත් භාවිතයක්වත් නෑ. මේක කියවන්නේත් ඉලක්කමෙන් ඉලක්කම.. වන් ත්‍රී ත්‍රී සීරෝ අවර්ස් සින්හලෙන්නම් එකයි තුනයි තුනයි බින්දුව පැය විදියට. දවසේ ඕනෙම වෙලාවක් පැටලෙන්නේ නැතුව මේ විදියට පැහැදිලිව කියන්න පුළුවන්. විශේෂයක් තියෙනවා මේ වෙලාව කියවීමේදී 0000 පැය කියලා එකක් කියන්නේ නෑ. දවස ඉවර වෙන්නේ 2359 පැයේන් ඊළඟ දවස පටන් ගන්නේ 0001 පැයේන්.
සීග්‍ර ගමනේ යාම
double up කියනේකනම් මං හිතන්නේ හැමෝම වගේ අහල තියෙනවා.. හැබැයි මේ ඩබල් කරනවා කියන්නේ නිකම්ම දුවනවා නෙවෙයි ඒක මාර්ච් එකක්.. Double March (විනාඩියකට පියවර 180/ පියවරක දිග අඟල් 36 මතක විදියට).. විනාඩියකට තියන පියවර ගාන හා පියවරක දුර වෙනස් වෙනවා මාර්ච් එකෙන් මාර්ච් එකට.. සෙමින් ගමන (slow march), ගමනේ යාම (quick march), සීග්‍ර ගමනේ යාම (double march) හා කල් මැනීම (mark time) විදියට මාර්ච් කරන විදි ගොඩක් තියෙනවා.. තව දුරටත් ඉගෙනගෙන ක්ලාස් එකක් එහෙම ගන්න කැමති අය ඉන්නවනම් මෙන්න මෙතන තියෙනවා ඔය හැම පියවරක් ගැනම විස්තර.. කියනෙක මෙච්චර අමාරුනම් කරනෙක කොහොම අමාරු ඇත්ද නේද? එක තමයි ට්‍රින්කෝ නේවි Parade Ground එක ඉස්සරහා ලොකුවට ගහල තියෙන්නේ The more you sweat on training; less you bleed in war කියල... හා හා .. ගෙටින් ලේට්. ඩබලප් ඩබලප්..
එතකොට Dinner.. හෑ. අපි හැමෝම ඉතින් dinner කියන්නේ රෑ කෑමටනේ.. ඒත් එක වැරදියි. dinner කියන්නේ දවසේ අපි ගන්න ප්‍රධානම ආහාර වේලට.. //Dinner usually refers to the most significant and important meal of the day, which can be the noon or the evening meal.// කියල තමයි විකිපිඩියාත් කියන්නේ. නේවි එකේ හැමෝම බරටම කන්නේ දවාලටනේ.. ඒක නිසා dinner කියන්නේ දවල් කෑමට. රෑ කෑමට කියන්නේ supper කියල.. දවල් කෑම වෙලාව මතක් කරන්න විශේෂ නලා ශබ්දයක් නාද කරනවා. ඒකට කියන්නේ dinner call කියලා. එතකොට ඒ නලාවට කියන්නනේ බෝසන් නලාව (Boatswain pipe) කියල..
දවල් කෑම විතරක් නෙවෙයි උදේ 'නැගිටලා පැදුරු අකුලලා පිළිවෙලට අහුරපල්ලා' (wakey wakey lash up and stow) කියන තැන ඉඳල රැට 'ලයිට් නිවල බෝසන් පයිප් එක බිමින් තියනකම්ම' (light off pipe down) හැම පණිවිඩයක්ම සන්නිවේදනය කරන්නේ මේ piping හරහා තමයි. මේ නිසාම සාමාන්‍ය ව්‍යවහාරයේදී මේකට කියන්නේ 'පයිප් කරනවා' කියල.. පයිප් කරනවා යන්න හැදුනේ ඉස්සර හැම නැවකම වගේ පබ්ලික් ඇඩ්රස් සිස්ටම් එක විදියට තිබුනේ නැවේ පාලක මැදිරියේ (bridge) ඉඳල හැම කම්පාර්ට්මන්ට් එහෙකටම දුවන පයිප්ප පද්දතියක් හරහා නිසා. අදටත් ගොඩක් නැව් වල මේ ආකාරයේ පයිප්ප තියෙනවා.. නමුත් මේ වෙනකොට ඕනෙතරම් නවීන PA සිස්ටම් තියෙන නිසා බාවිතා වෙන්නේ බොහොම අඩුවෙන්. PA සිස්ටම් එක නැත්නම් පයිප්ප කට ලඟට කරලා ඊට අවේණික නලා ශබ්දය ශබ්දකොට හා පණිවුඩය ප්‍රකාශ කල විට මුළු නැවටම ඒ මැසේජ් එක යනවා ගැටළුවක් නැතුව.
බෝසන් නලාවක් හා එය හඬවන නැවියෙක්
මේ පයිප්ප හරහා කතා කරන විදියත් හරි අපුරුයි. මුලින් තමන්ට කතා කරන්න ඕනි ස්ථානය කියලා ඊට පස්සේ කතා කරන කෙනා ඉන්න ස්ථානය කියලා sir නැත්නම් තුමනි කියල ඉවර කරනවා. පිළිතුරු දෙන්නෙත් එයාකාරයෙන්මයි. උදාහරණයක් විදියට නැවක් ගමන් කරන අවස්ථාවක නම් නැවේ ඉහලම ස්ථානයක ඉන්න අවට බලන්නෙකු (look out) පාලක මැදිරිය අමතන්නේ මෙහෙමයි.
අවට බලන්නා
"පාලක මැදිරිය, වම පස අවට බලන්නා තුමනි" (bridge, port look out sir)
පාලක මැදිරියෙන් පිළිතුරු ලැබෙනවා.
"වම් පස අවට බලන්නා, පාලක මැදිරිය" (port look out, bridge) මෙතැනදී පාලක මැදිරියේ ඉන්න නිලධාරියා ජේෂ්ට නිසා අනිත් පැත්තට තුමනි කියන්නේ නෑ.. කනිෂ්ට නැවියන් අතර කතා බහකදී නම් (උදාහරණ ලෙස එන්ජින් කාමරය හා එන්ජින් පාලන කාමරය වැනි) දෙපසටම sir හෝ තුමනි ලෙස අවසන් කරනවා..
"ඇණියේ සිට අංශක 30ක් වම්පසට ඉතා ඈතින් කුඩා වස්තුවක් නිරීක්ෂණය වේ තුමනි" (30 degrees port from bows; small object appeared far away sir!)
"බොහොම හොඳයි. දිගටම නිරීක්ෂණය කරන්න" (very good. keep monitoring"
"පාලක මැදිරිය, වම් පස අවට බලන්නා. පණිවුඩය පැහැදිලියි. එසේ කරන්නම් තුමනි!" (Bridge, port look out, roger. will comply sir!"
නැවක පැති හඳුනාගන්නා මුලික සැකැස්මක්
මෙතැනදී වම් පස යන්නට port ලෙස බාවිතා කල බව දුටුවා නේද? ඔව්. නැවක වම් පස හැමවිටම port side එක ලෙසත් දකුණු පස හැමවිටම starboard (ස්ටාර්බර්ඩ්) side එක ලෙසත් තමයි හැඳින්වෙන්නේ. මේ නිසා නේවි එකේදී හැම තැනකදීම වගේ left/ right වෙනුවට port/ starboard ලෙස තමයි කියවෙන්නේ.. එක තැනක හැර.. වම..දකුණ..වම.. ...වම දකුණ වම.. දන්නවනේ. (ඉංග්‍රීසියෙන්) මාර්ච් කරනකොට විතරක් left right..a.. left...... left right..a.. left.. කියනවා අපිත්. ඒ වගේම නැවේ ඉදිරිපස bows ලෙසත් පසුපස stern ලෙසත් හඳුන්වනවා මුලික වශයෙන් ඉහත පින්තුරයේ ආකාරයට.
එතකොට roger කියන්නේ පණිවුඩය පැහැදිලිව ලබා ගත්තා කියනෙක (I've received your message clearly).. මොකක් හරි කියුවහම 'රොජර් සර්' කියුවොත් ආයි කියන්න බෑ මට ඒක තේරුණේ නෑ කියල. ඒ වගේම තමයි ඔය 'බොහොම හොඳයි' කියනෙකත්. මුල් කාලේ අපි හිතුවේ ඇත්තටම අපි ගොඩක් හොඳ නිසා බොහොම හොඳයි කියනවා කියලා.. ඉතින් ෆුල් හැපී. පස්සේ බැලුවම ඒක සරඹයේම කොටසක්.
එකක් මිස් උනා නේද gun room.. ඔව්. නේවි එකේදී ජුනියර් ඔෆිසර්ස්ලාගේ ක්වාර්ටර්ස් එක හඳුන්වනේ Gun room කියලා. එතකොට ජුනියර් ඔෆිසර්ස්ලා වෙන්නේ ලුතිනන් නිලය සහ ඊට පහලින් අය.. හමුදාවේ කපිතාන් නිලයට සමාන නිලය තමයි නේවි එකේ ලුතිනන් නිලය. ඊළඟ නිලය ලුතිනන් කමාන්ඩර් (හමුදාවේ නම් මේජර්) හා එතනින් එහාට ජෙෂ්ට නිලධාරීන් හැටියට සලකන්නේ. ජෙෂ්ට නිලධාරීන්ගේ නිවාසය හඳුන්වන්නේ ward room හැටියට. කතාව ඔහොම උනාට ලංකාවේ තියෙන්නේ බොහොම කුඩා නේවි එකක් නිසා අධිකාරියට පත් කල සියලුම නිලධාරීන් (commissioned officers) මෙහෙ නම් ඉන්නේ ward room වල.. පුහුණු වන නිලධාරීන් (officer under trainees) පමණයි gun room එකේ ඉන්නේ.. room කියුවට මේවා accommodation blocks නැත්නම් ෂලේ (chalet) ටයිප් එකට තමයි තියෙන්නේ.
It's getting boring. finish it quickly!
Aye Aye sir!
වැඩි විස්තර කියන්න ඕනි නෑ නේ. එහෙම තමයි ජේෂ්ට නිලධාරියෙකුගේ විධානයකට අනුකුලතාවය පෙන්වන්නේ. OK කියන වචනය පාවිච්චි කරන්න බෑ. 'Aye' කියන්නේ 'Yes' කියනවට සමාන පරණ ඉංග්‍රීසි වචනයක්. බොහෝවිට ලතින් බාසාවේ 'Ais' (Affirmative කියන තේරුම) කියන වචනෙන් බිඳිලා ආවක් වෙන්න පුළුවන්.
********************************************
වචන ගැනම කියුව මිසක් යෙදුම් ගැන කියන්නම බැරි උනානේ. මාතෘකාවට දාපු 'sling on hammock' කියන යෙදුම නේවි එකේ නිතර යෙදෙනවා. ඒ වුනත් ඉතින් ඒක නොදන්නා බොහෝ දෙනෙක්ද ඉන්නවා ඔය අතරම.. විශේෂයෙන්ම මුහුදු ගමන්වලට හා නැව් වල සේවයට එන්නේ නැති ගොඩබිම විතරක් සේවය කරන බ්‍රාන්ච් වල නිලධාරින් එහෙම මේ වචන එක්ක ගොඩක්ම ෆැමිලියර් නෑ. මගේ එක ඒ වගේ බැචෙක් දවසක් අලුතෙන්ම ඇපොයින්මන්ට් එකක් බාර ගන්න උතුරු පළාතේ කඳවුරකට ගිහින්. එතන අණ දෙන නිලධාරී තුමා (CO) හොඳ 'සීමන්' කෙනෙක්. අලුත් නිලධාරියා ගිහින් සැලියුට් එකක් එහෙම ගහලා "Good morning sir, I'm Lieutenant ..........., appointed as ................under your command from today onwards" කියනකොටම ලොක්ක කිව්වලු "OK.... sling on hammock" කියල.. උතුරු පළාතේ ඩොටේ අහගන්නවත් 'සීමන්' කෙනෙක් අහලක පහලක නැති අල්ල පනල්ලේ අපේ එකාගේ හීන් දාඩිය දානවලු මේ මොකක්ද කියුවේ දැන් මොකද කරන්නේ කියල.. කෝකටත් කියල Aye Aye sir කියල ටිකක් වෙලා ඉඳල වෙන මොකුත් අවුලක් නැති නිසා සැලියුට් එකක් ගහල එලියට ඇවිත්.
'අහන්න පුළුවන්' හැමෝගෙන්ම ඇහුවත් හොයා ගන්න බැරි වෙලා.. පහුවෙනිදා පාන්දර 6 ට විතර මම කන්කසන්තුරේ හාබර් එකෙන් ඩෝරා එකේ එලියට එනකොටම UHF සෙට් එකේ කතා කරනවා..
"95, this is ......... golf (G) mike (M). lima (L) tango (T) ........ ඉන්නවද? ඕවර්."
"........... this is 95, lima tango .......... on the mike. over"
"මචං ............ හියර්. ඊයේ රිපෝට් කරේ මෙහෙට. මොකක්ද Sling on Hammock කියන්නේ කියපන්. ඊයේ ආව ගමන් CO කියුවේ.. මෙහෙ කවුරුත් නෑ දන්න එකෙක්. ඕවර්."
"උඹ බය වෙන්න එපා. 'ගිහින් රෙස්ට් කරපන් මං ආයි කතා කරනකම්' කියල තමයි ඔය කියල තියෙන්නේ..ඕවර්"
"95, this is ............... shift to channel 3 please, over"
"................, this is 95, roger, shifting channel 3. out"
"95, this is ........, how do you read me here over"
"This is 95, you are loud and clear. go ahead please. over"
"උගේ අම්xx .. මේ හුxxx ඕක ඔය විදියට කියන්න තිබ්බේ නැද්ද බං.. මට ඊයේ එළිවෙනකම් නින්ද ගියෙත් නෑ හුxx............................................. ඕවර්"
මේ පින්තුරේ දැම්මේ තනිකඩ ගෑනු දරුවෝ එහෙම ඉන්නවනම් ඒ අයගේ පහන් සංවේගය සඳහා බව කරුණාවෙන් සලකන්න.
