උඩඟු දොස්තර කබායකින් යටපත් කල නොහැකි වූ පන්හිඳක් හා කවි හිතක් ගැන අතරමැදි සටහනක් .. An ideation on 'Anithkona - a doctor's heart sutra'

පුංචි බොරැල්ල බෝධියේ අළුත් තුරුපත් ලතාවකට නලවගෙන එන සිහිල් සුළඟක් රාජකාරී නිවස්නයේ බීරළු කවුලු අතරින් අපහසුවෙන් රිංගගෙන ඇවිත් මාව සිසිල් කරන්න අසීරු උත්සාහයක.. ඉඳල හිටල ඒ සුළඟම අරන් එන මහ ඉස්පිරිතාලේ වාට්ටුවක සැර බෙහෙත් සුවඳක් නැත්නම් අසල මල් ශාලාවකින් ඊට එකතු වෙච්චි ෆෝමලීන් සුවඳක් ඊට වඩා පහසුවෙන් මට සමහර 'පෙර නිමිති' සිහි කරනව.. පහු ගිය සතිය හරිම කලබලයි.. වැඩියෙන්ම හිතට.. යාපනයේ පුන්කුඩුතිවු අඳුරු දිවයිනේ නපුරු වන වදුලක වසන්තය එළබීමට මත්තෙන් තැලී පොඩිවී ගිය විත්‍යා පුංචි මල් කැකුල ඒ සතිය  පුරාමත් තවමත් මගේ හිතේ බරට අඩි තිය තිය සක්මන් කරනවා ....

රිදුණු පෑරුණු හිත සනස ගන්න හොඳම ව්‍යායාමය එක්කෝ යමක් කියවන එක.. නැත්නම් ලියනෙක.. මගේ පුංචි පොත් ගුලට මෑතක එකතු වුනු පොත් කීපයක් අතරින් අනිච්ඡානුකවම මගේ අත නවතුනේ නන්දිකඩාල් කළපුවට එපිටින් රතු දුඹුරු පැහැගත් ක්ෂිතජයින් අපහසුවෙන් ඉල්පීමට උත්සාහ ගන්නා වෙහෙසකර ඉර සේයාවකින් සැරසූ අපූරු පොත් පොඩ්ඩක් ලඟ.. ඊට ඇතුලෙන් සායනික කඩදාසි ගොන්නක ලියැවුනත් ජීවිතය ගැනම ලියවුනු කතන්දර ගොන්නක්.. පොතේ නම ටිකක් විතර අමුතුයි.. 'අනිත් කොන- a doctor's heart sutra'.. කතුවරිය අපි කවුරුත් හඳුනන අපේ හිතවතිය 'බෝ' නැත්නම් වෛද්‍ය බෝධිනී සමරතුංග.  

බෝධිනී ට තියෙන්නේ කවි හිතක්.. ඇගේ පෑන ඒ කවි හිත නොමසුරුව අතට අහුවෙන ඕනෙම කඩදාසියක් මත ලස්සනට සිත්තම් කරනව.. වෘත්තියෙන් වෛද්‍යවරියක් වූ ඇයට නිතර මුණ ගැනෙන විවිධ වූ චරිත ඈ ඇගේ පෑන් තුඩින් නැවත නැවත උපද්දවන්න දක්වන්නේ අමුතුම සමත්කමක්. රාජකාරී ජීවිතයේ මුල්ම වකවානුවේ හුරුපුරුදු අගනුවර පරිසරයෙන් මිදී දිවයිනේ අනිත් කොනෙහි පිහිටි රෝහලක දුෂ්කර සේවය කැමැත්තෙන්ම තෝරා ගන්නා ඇයගේ කොහොමත් ලිවීමට කියවීමට බර හිත එනයින්ම තව තවත් කුළුගැන්වෙනවා. වසර ගණනාවක සිට ඔබ මා ආසාවෙන් කියවූ 'අනිත් කොන' බ්ලොග් අඩවිය එහි ප්‍රථිපලයයි.  

අනිත් කොන ලියූ සටහන් මට ගොඩාක්ම සමීපයි. මගේ වෘත්තීය ජීවිතයත් පටන් ගන්නේත් ඊයේ පෙරේද විත්‍යා දියණිය අවසන් ගමන් ගිය කයිට්ස්- පුන්කුඩුතිව් අනිත් කොනේ කුඩා දිවයින් සමූහය ආශ්‍රිත ප්‍රදේශයෙන්. යාපනය නගරයෙන් මෙකී දූපත් සමූහයට එළඹෙන විට පලමුවෙන්ම හමුවන අල්ලම්පිඩි නාවික හමුදා මාර්ග බාධකයේ අණභාර නිළධාරී ලෙස මා පත්වන විට විත්‍යා දැරිය වයස අවුරුදු තුනක පමණ පුංචි එකියක් විය යුතුයි. 

හමුදා නිළධාරියෙක් හා වෛද්‍ය වෘත්තිකයෙක් යනු එකිනෙකට හාත්පසින්ම වෙනස් වූ වෘත්තීන් දෙකක්. හැබැයි, පහසුවෙන් දැකිය නොහැකි බොහෝ සමානතා ද මේ වෘත්තීන් දෙක අතර හිඟ නෑ. විශේෂයෙන්ම සාම්ප්‍රදායික වෘත්තියෙන් බැහැරව මෙවන් වූ දුෂ්කර සේවා නැත්නම් යුද්ධයෙන් බැට කෑ ප්‍රදේශයක ජනතාවගේ ගැළවුම්කරුවන් ලෙස කටයුතු කිරීමේදී මේ සමානතා බොහෝ දුරට ඉස්මතු වෙනවා. 

සාධාරණ සේවයක් සඳහා මෙවන් අවස්ථාවල ඇතිවන ප්‍රධානම බාධකය තමයි භාශා ගැටළුව. මට අදටත් නිවැරදිව හසුරුවගත නොහැකි දෙමළ භාශාව කඩිනමින් ඉගෙන ගත් හැටි 'බෝ' ලියද්දී මට මං ගැනම දැනුනේ පුංචි විචිකිච්චාවක්. එදා ඒ සඳහා මා ගත් පියවර වූයේ දෙමළ භාශාව හොඳින් හැසරවිය හැකි ගෝලයෙකු නැත්නම් 'බඩියෙකු' ළංකරගැනීමයි. ඒ ගෝලයා සමඟම මගේ දෙමළ ඉගෙන ගැනීමට තිබූ වටිනා අවස්ථාවද එතනින් මාරුවී ඒමත් සමඟම අහිමි උනා. 

අනිත්කොන පොත ගැන විද්වත් සාකච්ඡාවක් පහුගිය සැප්තැම්බර් මාසේ දවසක තියෙනව කියල බෝධිනී දැනුම් දීල තිබුනත් මොකක් හරි රාජකාරී වැඩක් නිසා ඒ අවස්ථාව මඟ හැරුණ. ඒ ගැන 'බෝ'ගේ මූණු පොතේ තිබුණු පින්තූර ටික දැක්කම තමයි මට හීල්ලුනේ. දශක දෙකකට පමණ පෙර හමුදාවට බැඳෙන්න කලින් මගේ හීනයක් වුනු ජනමාධ්‍යවේදියෙක් වෙන්න හිතාගෙන ගිය ගමනේදී මට හමුවූ ඒ සොඳුරු ගුරුතුමා මහැදුරු සුනන්ද මහෙන්ද්‍රයන් ඇතුළු බොහෝ විද්වතුන් හා සහෘදයින් රැසක් සමඟ ගෙවා දැමීමට තිබූ ඒ සොඳුරු හෝරා කීපයයි මා විසින් එසේ අතහැර දමා තිබුනේ. 

අතීත මතකයන් හා සැරිසරන ගමන්ම මගේ ඇස් පොත දිගේ ඉස්සරහට ඇදෙනවා. හදිසියෙම වගේ මගේ ඇස් නතර උනේ ඇයට උණ ගැනී අසාධ්‍යව ඉන්න ගමන්ම කාර්ය භාර වෛද්‍යවරිය ලෙස රෝහලේ සේවය කරමින් ලැබූ තවත් සංවේදී අත්දැකීමක් ගැන කියැවෙන 'ජීවිතේ තිත්ත රස' සටහන ලඟයි. 

"ඔයාට මොනවද තියෙන ප්‍රශ්ණ, අපටනේ ප්‍රශ්ණ තියෙන්නේ" නැත්නම් "මම තමයි ජීවිතේ වැඩියෙන්ම දුක් විඳලා තියෙන්නේ, මම තරම් පීඩිත වෙන කෙනෙක් නෑ" වගේ කතා අපි බොහෝ දෙනෙකුගෙන් අසා තිබෙනවා.. ඒ ගැන ඇය මෙන්ම මමත් ඔබෙන් කාරුණිකව ඉල්ලා සිටින්නේ ඔබත් එසේ පැමිණිලි කර ඇත්නම් නැවත එක් වතාවක් හෝ මේ අනිත්කොන සටහන් කිහිපයක් කියවන ලෙසයි.   

දහවල් කාලයේ අල්ලම්පිඩ්ඩි මාර්ග බාධකයේ කාර්යාලට වී සිටිනා මා බොහෝවිට රාත්‍රිය ගත කිරීමට ඊට කිලෝමීටර් දෙකක් පමණ නුදුරින් අල්ලම්පිඩ්ඩි ගමට මායිමේ පිහිටි කඳවුරේ මාගේ නිවස්නයට යනවා.. කයිට්ස් දූපතේ උතුරු කෙළවරේ වූ මේ ගම ඉදිරියෙන් වූ මණ්ඩතිවු දූපතට ඉහලින් මෝදුවන සඳ තල් අතු අතරින් රාත්‍රියට මනරම් රූප මවනවා.. දූවිලි හා කඳුළු සමඟ මුසුවූ දහවල මනසින් අතුගා දැමීමට සතුරු ප්‍රහරයකින් තොරවූ එවන් රාත්‍රියක් ඉතා අගනේයි. නමුත් ඒ විචිත්‍ර චිත්‍රයට බාදා කරමින් බොහෝ විට අල්ලම්පිඩි ගමේ කාන්තාවකගේ හෝ ළමා ලපටියෙකුගේ හඬින් උන් හිටි ගමන් කන් හිරි වැටී යනවා. බොහෝමත්ම විට ඒ හදිසි අසනීපයකින් අසාධ්‍යවූ අයෙකුගේ අවසන් මොහොත ඇඟවීමටයි. හිතෙන හිතෙන හැටියට උණට හෙම්බිරිස්සාවට බෙහෙත් ගන්න ඔවුන්ට රෝහල් හෝ ගෙවන වාට්ටු තිබුණේ නෑ. අසාධ්‍යම අසනීපයකට වුව බෙහෙතක් හේතක් ගැනීමට දහසක් හමුදා බාධක වලට ගතු කියමින් බොහෝ විට පයින් හෝ හමුදා වාහනයක නැගී යාපනේ රෝහලට යෑම හෝ කරෙයිනගර් නාවික හමුදා රෝහලට යාමට වඩා මරණයට මුහුණ දීම බොහෝ සෙයින් පහසු උනා. එවක අනිත්කොනට වෛද්‍යවරුන් යනු ඍශිවරුන්ටත් වඩා දේවදූතයින්ට සමාන දුර්ලභ අත් දැකීමක් වූවා යැයි කීම අතිශෝක්තියක් නොවෙයි. 

දිදුල උඳුවප් සඳ යට එළිය නොවූ එවන් රාත්‍රියක වරක් ඒ මූසල නාදය කන් රිදවා ගෙන තල් කඳන් අතරින් හමුදා මුරපොළ වෙත ඇදී ආවා. ඒ සමඟම රාත්‍රී මුර සංචාරයේ යෙදී සිටි භට කණ්ඩායමෙන් මා වෙත ලැබුණු රේඩියෝ සංඥාවකින් කියවුනේ ප්‍රමාණයෙන් කුඩාවූ චායාවන් තුනක් හෝ හතරක් ඔවුන් දෙසට දුවගෙන එමින් සිටින බවයි. මුවාවී හොඳින් නිරීක්ශණය කරන ලෙසත් අවසන් මොහොත වනතුරු වෙඩි නොතබන ලෙසත් ක්ෂණික උපදෙසක් දුන් මා අවිඥානිකවම කැළෑ නිල ඇඳුමට හා යතුරු පැදියට ගොඩ උනා. ඒ මරහඬ නැගී තිබුණේ ගමේ නිවසකින්. වයස අවුරුදු තිස් පහ නොඉක්මවූ ඒ කාන්තාව ගමේ ධීවර සමිතියේ හා නාවික හමුදා පොත්වල සටහන් වී තිබුණේ ගෘහ මූලිකාව ලෙසයි. ඈට අමතරව වයස අවුරුදු හැටක පමණ කාන්තාවක් ඇගේ මව ලෙසත් වයස අවුරුදු දොලහට අඩු ළමුන් හතර දෙනෙකුත් ඒ නිවාස අංකය යටතේ ලියාපදිංචි වී සිටියා. 

පසුව දැන ගැනීමට ලැබුණු ආකාරයට දින කිහිපයක සිට ඈ අධික උණෙන් පෙළෙමින් සිට ඇති අතර කිහිප වරක් කඳවුරු භූමියෙන් පැනඩෝල් ඉල්ලාගෙන ගොස් තිබුණා. ඒ මාරක හෝරාවේ උණ රෝගය උත්සන්න වී වලිප්පුව ලෙස සාමාන්‍ය ව්‍යවහාරයේදී හැඳින්වෙන සිහි විසඥ තත්වයෙන් මට දැක ගැනීමට ලැබෙද්දීත් ඈ ජීවිතය වෙනුවට මරණය තෝරා ගෙන අවසානයි. ඒත් ඊට මූලිකවූ හේතුව මට අදටත් දරා ගන්න බෑ. විත්‍යා දියණිය වෙනුවෙන් පහසුවෙන් නොසැලෙන මගේ කඳුලු නොකඩවා ඇද හැලුනේත් බොධිනී වැනි වූ හිපොක්‍රටිස් පරපුරේ අප්‍රතිහත වෙද දියණියන් වෙනුවෙන් මේ සටහන තැබනුයේත් ඒ සැලුනු හදවතින්මයි. 

මවගේ දරදඬුවූ සිරුර ලඟ කිසිවක් කරකියාගත නොහැකිව හඬා වැටෙන කන් නොඇසෙන කළුවරට ඇස් නොපෙනෙන මහළු ආච්චි අම්මා නවතා පණිවුඩය ලබාදීමට කුඩා මල්ලිලා දෙදෙනා සහ නැගෙණිය සමඟ දිව ආ දොලොස් හැවිරිදි ඒ දියණිය එතෙක් මල්වර කිල්ලෙන් ගෙයි මුල්ලක රෙදි කඩකට ආවරණය වී සිට ඇති බවත් අධික උණ රෝගයෙන් පෙළෙද්දීත් ඇයව තනිකර යාමට හෝ වතුර ටිකක් වත්කර ගෙට ගැනීමට නොහැකිවම ඇගේ අම්මා ඈ අසලින් වැතිර තනි රැකූ බවත් කියවුණු කාගේදෝ වචන ෂෙල් වෙඩි ප්‍රහාර මෙන් මේ දැනුත් කන් සිදුරු අසබඩ පුපුරා යනු මට ඇසෙයි.

ඉදින් වෘත්තීය හා බැඳි සියලු යස ඉසුරු කීර්තිනාම ලාභ ප්‍රයෝජනාදිය පසෙකලා එවන් වූ කෲරතර සමාජ අසංයෝජනයක මුහුවෙමින් ගිලානෝපස්ථානය වෙනුවෙන් කැපවූ දහසක් වෛද්‍ය හා අනෙකුත් සෞඛ්‍යය වෘත්තීකයින් වෙනුවෙනුත් ඒ කඳුළු මල් දෝතින් ගෙන 'අනිත්කොන' හරහා මහ සමාජය වෙත වඩම්මවන හිතවත් වෛද්‍ය බෝධිනී සමරතුංග මහත්මිය වෙනුවෙනුත් මේ සටහන මෙසේ වෙන්කොට තබමි.